Dyrektor TVP3 Kielce Przemysław Predygier powiedział PAP, że widowisko "Historia Szarego" to wspólny przedsięwzięcie kieleckiego oddziału TVP oraz delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, upamiętniające bohaterów z oddziału Antoniego Hedy "Szarego", którzy w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku uwolnili więźniów z ubeckiego więzienia w Kielcach.
Wydarzenie będzie miało charakter plenerowy. Scena powstała przy dawnym więzieniu przy ul. Zamkowej. "Koncert przygotowaliśmy w historycznym miejscu. Tu do lat pięćdziesiątych stało więzienie, a właściwie ubecka katownia, tu zginęło wielu polskich patriotów. Kilkanaście metrów stąd trwały walki, podczas których przeprowadzono skuteczną akcję rozbicia więzienia. Widowiskiem, które przygotowujemy wspólnie z IPN, chcemy upamiętnić tych bohaterów i dokonanie Hedy +Szarego+ w tym udane rozbicie więzienia" – powiedział Predygier.
"Antoni Heda +Szary+, to bez wątpienia postać nietuzinkowa. Był niesamowitym człowiekiem, który nie dał się złamać, ani przez sowietów, ani przez Niemców, ani katów z UB" – podkreślił dyrektor TVP.
Dodał, że w koncercie wyreżyserowanym przez Grzegorza Sadurskiego wystąpią m.in.: Kasia Moś, Olga Szomańska, Eldo i Marek Piekarczyk. Wokalistom towarzyszyć będą laureaci Festiwalu Piosenki Niezłomnej i Niepodległej oraz Chór Filharmonii Krakowskiej.
Podczas koncertu wykonane zostaną utwory traktujące o wolności, odwadze i patriotyzmie. Oprawę graficzną przygotowano na podstawie filmów dokumentalnych, archiwalnych zdjęć i grafiki komiksowej.
Osią narracji koncertu stała się historia działalności "Szarego", a punktem kulminacyjnym, przeprowadzona przez poakowski oddział pod dowództwem Antoniego Hedy akcja uwolnienia z ubeckiego więzienia w Kielcach ponad 350 więźniów. Była to jedna z najgłośniejszych i największych udanych operacji zbrojnego podziemia antykomunistycznego na kielecczyźnie.
Koncert "Historia Szarego" zostanie wyemitowany 2 sierpnia o godz. 19 na antenie TVP3 Kielce, a dzień później, 3 sierpnia o godz. 22 w TVP1.
Dowodzony przez "Szarego" oddział Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość zaatakował więzienie przy ul. Zamkowej 5 w Kielcach w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku. Uwolnił trzon uwięzionej przez UB i NKWD konspiracyjnej struktury okręgu, m.in. dowódcę II Dywizji Piechoty AK płk. Antoniego Żółkiewskiego "Lina", który jednak tej samej nocy zmarł w wyniku wycieńczenia i ran odniesionych w czasie przesłuchań. Według danych Instytutu Pamięci Narodowej uwolniono wówczas ponad 350 osób.
Szturm na kieleckie więzienie poprzedzono upozorowanym atakiem na oddalony o 50 km Szydłowiec. Gdy stacjonujący w Kielcach żołnierze sowieccy, funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa podążali w stronę sfingowanej strzelaniny, partyzanci wkroczyli do miasta i uwolnili towarzyszy broni.
"Szary" przeprowadził podobne akcje także w dwóch innych miastach kielecczyzny. W sierpniu 1943 r., bez strat własnych, rozbił niemieckie więzienie w Starachowicach, uwalniając ok. 80 aresztowanych. Rok później podobną akcję przeprowadził w Końskich, uwalniając z niemieckiego aresztu około 70 osób, przy okazji opanowując na pewien czas całe miasteczko.
Antoni Heda "Szary" (1916-2008) to uczestnik wojny obronnej 1939 r., żołnierz AK, więzień polityczny okresu stalinowskiego, kawaler orderów Virtuti Militari. Po wojnie ukrywał się z żoną i dwiema córkami, pod różnymi nazwiskami. W 1948 r. został aresztowany i skazany na karę śmierci, zamienioną później na dożywocie. Wyszedł na wolność w 1956 roku. Awans generalski otrzymał w 2006 roku. Pochowany został w Podkowie Leśnej.
