Próba usunięcia i marginalizowania Powstania Wielkopolskiego w podstawie programowej? Petycja i pismo do szefowej MEN

Nowa podstawa programowa Ministerstwa Edukacji Narodowej. Instytut Poznański twierdzi, że MEN marginalizuje rolę Powstania Wielkopolskiego. Apel do minister Barbary Nowackiej

- Jako Wielkopolanie oraz osoby troszczące się o nasze wspólne dziedzictwo narodowe, z głębokim niepokojem śledzimy propozycje zmian w podstawie programowej, które prowadzą do usuwania i marginalizowania historii Powstania Wielkopolskiego. Jest to dla nas sprawa o fundamentalnym znaczeniu dla kształtowania świadomości historycznej młodych pokoleń – podkreślono w piśmie skierowanym w środę do minister edukacji Barbary Nowackiej przez Instytut Poznański.

Podkreślono, że petycję w tej kwestii, zainicjowanej przez Instytut Poznański, poparło ponad 6 tys. osób; podpisy pod apelem złożyli nie tylko Wielkopolanie, ale także osoby z innych części kraju.

Instytut Poznański podkreślił w piśmie do szefowej MEN, że "Powstanie Wielkopolskie, obchodzone od 2021 r. jako święto narodowe, zasługuje na godne miejsce w podstawie programowej szkół".

- Niepokoi nas fakt, że propozycje zmian w podstawie programowej prowadzą do zanikania Powstania Wielkopolskiego z bardzo wielu punktów nowej wersji podstawy. W przypadku szkół podstawowych, marginalizujące zmiany sięgają nawet 100 proc., podobnie jak w branżowych szkołach I stopnia. Nawet w poziomie podstawowym dla liceów i techników Powstanie Wielkopolskie jest zmarginalizowane, ograniczając się jedynie do wzmianki przy procesie kształtowania granicy polsko-niemieckiej po I wojnie światowej. Pozostawienie tego tematu jedynie na poziomie rozszerzonym wydaje się zdecydowanie niewystarczające w porównaniu z jego znaczeniem - napisano.

Wskazano również, że proponowane zmiany stanowią wymazanie lat skutecznych starań podejmowanych przez różne środowiska w Wielkopolsce. Jak przypomniano, "szereg osób i podmiotów działało, aby Powstanie Wielkopolskie miało swoje zasłużone miejsce w przestrzeni publicznej, zarówno na poziomie lokalnym, jak i ogólnopolskim – adekwatnie do jego historii i znaczenia".

- Podobne podejście podziela nie tylko kilka tysięcy obywateli, ale także władze na różnych szczeblach oraz niemalże każde stronnictwo polityczne. Wszyscy, ponad podziałami, sprzeciwiają się próbie usuwania i marginalizowania historii Powstania Wielkopolskiego w podstawie programowej. Apelujemy do Pani Minister o uwzględnienie naszych obaw i sprzeciwu wobec proponowanych zmian. Wspólnie powinniśmy dbać o nasze narodowe dziedzictwo i zapewnić, że Powstanie Wielkopolskie będzie miało godne miejsce w edukacji naszych dzieci i młodzieży – podkreślono w piśmie podpisanym przez Kevina Nowackiego, prezesa Instytutu Poznańskiego.

Już wcześniej pisma do szefowej MEN ws. pozostawienia w podstawie programowej szerokiej wiedzy o powstaniu wielkopolskim przesłali m.in. marszałek województwa wielkopolskiego oraz, wspólnie, podmioty, których inicjatywą było ustanowienie 27 grudnia Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Nowa podstawa programowa w polskich szkołach - co się zmieni?

Do poniedziałku 19 lutego Ministerstwo Edukacji Narodowej prowadziło prekonsultacje zmian w podstawie programowej kształcenia ogólnego, które mają obowiązywać od nowego roku szkolnego. Po analizie przesłanych uwag mają być przygotowane projekty rozporządzeń ministra edukacji w sprawie podstawy programowej. Resort przewiduje, że w kwietniu projekty trafią do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych, a w czerwcu zostaną podpisane przez ministra edukacji.

Według obecnej propozycji zmian w programie historii przekazywanej w liceach ogólnokształcących i technikach z treści nauczania w zakresie podstawowym wypadłby punkt dotyczący genezy powstania wielkopolskiego 1918–1919 oraz jego znaczenia dla odrodzenia się państwa polskiego i obrony jego niepodległości w 1920 roku. Nadal omawiany byłby proces kształtowania się polskiej granicy z Niemcami, z uwzględnieniem powstania wielkopolskiego, powstań śląskich i plebiscytów.

Z zakresu rozszerzonego wypadłby z kolei punkt dotyczący sposobów upamiętnienia heroizmu Polaków na przykładzie m.in. Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919. W zakresie rozszerzonym pozostałyby treści związane z fenomenem powstania wielkopolskiego 1918–1919 i jego znaczeniem dla przebiegu walk o granice i niepodległość Polski.

Powstanie Wielkopolskie - zwycięski zryw niepodległościowy

Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa ententy 16 lutego 1919 r. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w wyniku którego do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. Od 2021 roku rocznica wybuchu powstania jest także świętem państwowym - Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Zmiany w podstawie programowej doprowadzą do zapaści w polskiej oświacie? Apel Akademickich Klubach Obywatelskich

Akademickie Kluby Obywatelskie im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Poznaniu, Warszawie, Krakowie, Łodzi, Gdańsku, Katowicach, Lublinie, Toruniu, Olsztynie i Wrocławiu oraz im. Jana Pawła II w Szczecinie wystosowały protest, w którym wyrażają "zdecydowany sprzeciw wobec planowanych przez Ministerstwo Edukacji redukcji podstaw programowych nauczania na wszystkich poziomach edukacji szkolnej".

W proteście podkreślono, że "przedstawiony w ramach tzw. prekonsultacji zakres tych zmian, polegających głównie na eliminacji sprawia wrażenie jakby aktualne kierownictwo Ministerstwa zmierzało do ograniczenia możliwości kształcenia się młodych pokoleń Polaków" – napisano.

Wskazano również, że AKO nie neguje potrzeby korekt, ale – jak podkreślono – "proponowana skala redukcji musi prowadzić do zapaści publicznego szkolnictwa".

- Dla młodych Polaków istotna jest orientacja i znajomość podstawowych faktów we wszystkich dziedzinach współczesnej wiedzy, ale szczególne znaczenie dla zachowania tożsamości i polskiej racji stanu ma rzetelny przekaz historii i kultury – zarówno polskiej, jak i powszechnej. Odpowiednie nauczanie o rodzimej historii, literaturze i języku jest kluczowe dla kształtowania podstaw polskiego patriotyzmu przyszłych pokoleń - wskazano.

- Niestety, proponowane zmiany zmierzają w zupełnie innym kierunku. Widać w nich pewien "klucz", polegający na usuwaniu treści przypominających o heroicznych kartach polskiej historii i jednoczesnym zacieraniu przekazu o straszliwych, ludobójczych skutkach dwudziestowiecznych totalitaryzmów – napisano.

Dodano, że "innym wspólnym mianownikiem" zmian jest pomijanie kulturotwórczej roli chrześcijaństwa w dziejach Europy i Polski.

- Spektakularnym przykładem jest tu pomniejszanie roli św. Jana Pawła II, który w decydujący sposób przyczynił się do pokonania sowieckiego "imperium zła", a tym samym do obrony praw człowieka w skali globalnej. Ponadto, propozycje starają się omijać "trudne" karty w dziejach stosunków polsko-niemieckich. Tylko w taki sposób bowiem można wytłumaczyć m.in. pominięcie zwycięstwa grunwaldzkiego, Powstania Wielkopolskiego, czy bismarckowskiego Kulturkampfu. Najnowsza, dziejąca się na naszych oczach historia, pokazuje jednak jak ważne jest poznanie pojęcia "wojny kulturowej" – zarówno w dawnej, jak i dzisiejszej wersji - podkreślono.

W opinii AKO poważny niepokój budzą też planowane zmiany w nauczaniu języka polskiego, które – jak wskazano – "zagrażają zachowaniu kodu kulturowego stanowiącego osnowę wspólnoty wszystkich nas Polaków oraz gwarancję jej przetrwania nawet w najtrudniejszych chwilach".

Akademickie Kluby Obywatelskie wezwały Ministerstwo Edukacji Narodowej do zaniechania "szkodliwych zmian w podstawach programowych nauczania w szkołach wszystkich stopni, które pod pretekstem +odchudzenia treści+ zmierzają do pozbawienia młodego pokolenia przyszłości jako świadomych swej wartości Polaków".

Wręczono nagrody w konkursach o tytuł "Wielkopolska Szkoła Roku" oraz "Wielkopolski Nauczyciel Roku"

Źródło: Próba usunięcia i marginalizowania Powstania Wielkopolskiego w podstawie programowej? Petycja i pismo do szefowej MEN